تفاوت توده های خوش خیم و بدخیم سرطان پستان

در معاینات فیزیکی، توده‌های خوش‌خیم و بدخیم پستان می‌توانند مشابه و یکسان به نظر برسند اما برخی ویژگی‌ها در نوع بدخیم و سرطانی شایع‌تر هستندبیشتر ما کسی را می‌شناسیم که علیرغم ماموگرافی نرمال و سالم، سرطان پستان داشته است. از طرفی، توده خوش خیم (نه سرطانی) پستان وجود دارد که می‌توانند سرطان پستان را تقلید کنند. این تغییرات شبه سرطان‌ پستان می‌توانند باعث اضطراب و استرس زیادی شوند، چرا که برخی از این تغییرات خوش‌خیم پستان نه تنها در معاینه، بلکه در ماموگرافی، سونوگرافی یا حتیMRI نیز شبیه سرطان پستان به نظر می‌آیند. چه مواردی می‌تواند منجر به اشتباه گرفته شدن تغییرات خوش‌خیم با سرطان پستان شود؟

ابتدا علائم و نشانه‌های سرطان پستان در معاینات و تصویر‌برداری‌ها به طور خلاصه معرفی می‌شوند.

علائم سرطان سینه

با توجه به اینکه در معاینات فیزیکی، توده‌های خوش‌خیم و بدخیم پستان می‌توانند مشابه به نظر برسند و برخی ویژگی‌ها در نوع بدخیم و سرطانی شایع‌تر هستند. آگاهی نقش مهمی در سرطان پستان دارد در ادامه این ویژگی‌ها شامل موارد زیر معرفی می شود:

• توده سینه که در تماس سفت به نظر می‌رسد (توده‌هایی که مانند یک توپ لاستیکی نرم به نظر می‌رسند، به احتمال زیاد خوش‌خیم هستند).
• توده سینه‌ای که در جای خود ثابت باقی می‌ماند و نمی توان آن را زیر پوست حرکت داد.
• قرمزی و تورم (علائم سرطان سینه التهابی)
• بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بازو (قابل ذکر است که دلایل زیادی می‌تواند منجر به متورم شدن غدد لنفاوی زیر بازو (گره‌های زیر بغل) شود از جمله برخی عفونت‌های ویروسی و خراش یا بریدگی در دست یا بازو)

یافته‌های ماموگرافی سرطان سینه

مانند معاینه بالینی، گاهی اوقات تشخیص و تمایز سرطان پستان از یک فرآیند خوش خیم در پستان می‌تواند دشوار باشد. در واقع، گاهی اوقات این دو مورد می‌توانند کاملاً با هم همپوشانی داشته باشند. حساسیت تست ماموگرافی 60 تا 90 درصد برآورد شده است، به این مفهوم که در صورت وجود سرطان، تست ماموگرافی در 60 تا 90 درصد سرطان به درستی قابل تشخیص است. اختصاصیت ماموگرافی 93 درصد است. این بدان معناست که توده شبه سرطانی مشاهده شده در ماموگرافی در 93 درصد موارد سرطان خواهد بود. خود این امر به این معناست که در 7 درصد از موارد، توده شبه سرطانی مشاهده شده در ماموگرافی، چیزی به غیر از سرطان است.

شرایطی که در ماموگرافی مشابه سرطان ممکن است مشاهده شوند عبارتند از: کلسیفیکاسیون سینه، توده‌هایی با شکل نامنظم، و توده‌های اسپیکوله‌دار (توده به شکل شاخک‌هایی است که از توده اصلی به سمت بیرون کشیده شده‌اند). رادیولوژیست‌ها به ماموگرافی شماره‌ای می‌دهند که به عنوان سیستم گزارش تصویری و داده‌های پستان یا طبقه‌بندی BI-RADS شناخته می‌شود. در این سیستم، به گزارش ماموگرافی عددی بین 1 تا 6 داده می‌شود که بیانگر احتمال وجود سرطان است. عدد 1 حاکی از عدم وجود نشانه‌ای از سرطان است و عدد 5 بیانگر احتمال بالای مشاهده سرطان در ماموگرافی می‌باشد (عدد 6 به معنای سرطان است و تنها پس از انجام بیوپسی داده می‌شود).

میانگین نرخ فراخوانی ماموگرافی غربالگری 8/9% است، به این معنی که تقریبا 10% از زنانی که ماموگرافی انجام می‌دهند (و هیچ علائمی ندارند) برای انجام سایر آزمایشات و مطالعات دیگر فراخوانده می‌شوند. 12 درصد از این زنان، کاندید انجام بیوپسی می‌شوند و از میان این بیوپسی‌ها، 60 درصد خوش‌خیم خواهند بود. به عبارت دیگر، حتی اگر جواب ماموگرافی شخصی غیرنرمال باشد و حتی اگر مطالعات و آزمایشات بعدی منجر به انجام بیوپسی شود، باز هم احتمال وجود یک فرآیند خوش خیم پستان بیشتر از سرطان است.

سونوگرافی سرطان پستان

معاینه سونوگرافی پستان در کنار ماموگرافی و آزمایش سرطان سینه مکمل مهمی می‌باشد. معاینه سونوگرافی پستان در بعضی موارد می‌توانند کیست را از یک توده جامد تشخیص دهد و هنگامی که کیست وجود دارد می توان آن را تحت هدایت سونوگرافی تخلیه کرده تا مشکل برطرف شود. سونوگرافی ممکن است همراه با ماموگرافی به عنوان یک ابزار غربالگری برای زنان با سینه‌های متراکم نیز مورد استفاده قرار گیرد، اما میزان مثبت کاذب در این حالت نسبتا بالا می‌باشد، یعنی حتی در صورت عدم وجود سرطان میزان اعلام گزارشی مبنی بر وجود سرطان به نسبت بالا می‌باشد.در سونوگرافی، علائمی که گویای سرطان می‌باشند شامل یک توده جامد نامنظم، حاشیه های نامنظم و یک "جهت‌گیری غیرموازی" است.

نتایج MRI سرطان پستان

MRI پستان معمولا برای زنان با خطر بالای ابتلا به سرطان پستان یا زنانی که در گذشته سرطان پستان داشته‌اند، قابل انجام است. در صورت نتایج غیرقطعی ماموگرافی، سونوگرافی و معاینه، از MRI پستان در راستای پیگیری بیشتر و آزمایشات تکمیلی نیز استفاده می‌شود. در MRI، یافته‌هایی که گویای سرطان سینه هستند شامل توده‌ای با حاشیه‌های اسپیکوله، افزایش لبه اطراف توده و یا فاکتوری است که با عنوان «Washout Kinetic» شناخته می‌شود. در حالی که احتمال سرطانی بودن یک توده اسپیکوله شده مشاهده شده در MRI نسبتا بالا می‌باشد، یک سری تغییرات خوش‌خیمی وجود دارند که می توانند حتی یافته‌های MRI را تقلید کنند.

نمونه برداری از سینه و سرطان

نمونه برداری یا بیوپسی پستان یک آزمایش قطعی در صورت مشکوک بودن به سرطان است. این بیوپسی به صورت بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA) (معمولاً برای کیست پستان)، بیوپسی با سوزن مرکزی (core needle)، بیوپسی استریوتاکتیک پستان و یا بیوپسی جراحی باز انجام شود. اگر نتایج بیوپسی مرکزی و مطالعات تصویربرداری با هم تطابق نداشته باشد، معمولا بیوپسی سینه با جراحی (باز) انجام می شود.علاوه بر این بیوپسی می‌تواند نوع سرطان را در صورت وجود تشخیص دهد و همچنین حضور گیرنده‌های استروژن، پروژسترون و HER2 (گیرنده 2 فاکتور رشد اپیدرمی انسانی) را اعلام کند. همانطور که قبل‌تر ذکر شد، حتی برای زنانی که نتایج ماموگرافی و سونوگرافی آنان حاکی از سرطان هستند، احتمال زیادی وجود دارد که نتایج بیوپسی خوش‌خیم باشد.

حتی با بیوپسی هم احتمال ضعیفی وجود دارد که نتیجه حاصله مثبت کاذب (ظاهر توده سرطانی به نظر آید در حالی که سرطانی نیست) یا منفی کاذب (نمونه‌ای خوش‌خیم که در بیوپسی گرفته شده در حالی که سرطان وجود دارد) باشد.پس چه حالت‌ها یا شرایطی در پستان ایجاد می‌شود که در معاینات یا گزارش‌های تصویر‌برداری تقلیدی از سرطان پستان بوده و انجام بیوپسی را به یک ضرورت تبدیل می‌کنند؟ چندین مورد وجود دارد که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌شود. برخی از این موارد شایع تر از سایرین هستند. این موارد ذکر شده به ترتیب شیوع لیست نشده‌اند.

تغییرات سرطانی و غیر سرطانی در پستان

ممکن است به نظر آید که بین تغییرات سرطانی و غیرسرطانی در پستان تفاوت‌های آشکار و واضحی وجود دارد، اما گاهی اوقات تمایز این دو از هم می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. با اینکه افراد بیشتر نگران عدم تشخیص سرطان پستان هستند، سرطانی بودن یک تغییر که در واقعیت خوش خیم است نیز می‌تواند باعث اضطراب و اندوه قابل توجهی شود.

به عبارت دیگر، اگر شخصی در معاینه مورد غیرعادی احساس کرد که به نظر سرطانی می‌آمد یا در ماموگرافی شبیه سرطان به نظر می‌رسد باید به خاطر داشته باشد که ممکن است این توده هنوز خوش‌خیم باشد. تنها با انجام بیوپسی و مشاهده و بررسی سلول‌ها زیر میکروسکوپ پزشکان قادرند با اطمینان سرطانی بودن را تایید یا تکذیب کنند. شرایطی که در معاینه یا تصویربرداری شبیه سرطان هستند در زیر فهرست شده‌اند . به هر یک از این موارد با جزئیات بیشتر پرداخته می‌شود:

نکروز چربی سینه چیست؟

نکروز چربی سینه به معنای «چربی مرده» است. نکروز چربی یک علت نسبتا شایع توده‌های خوش‌خیم پستان است و می‌تواند هم در معاینه و هم در ماموگرافی بسیار شبیه سرطان باشد. نکروز چربی معمولا قبل از آسیب به سینه به عنوان مثال در اثر تصادف اتومبیل یا آسیب ورزشی رخ می‌دهد. نواحی نکروز چربی معمولا به دنبال جراحی مانند کوچک کردن سینه، بازسازی سینه، یا بیوپسی یا جراحی‌های سرطان سینه ایجاد می‌شوند. تشعشعات رادیوتراپی برای درمان سرطان سینه نیز می‌تواند باعث نکروز چربی شود و نگرانی در مورد عود احتمالی را افزایش دهد.

این توده ها معمولا سفت و گاهی نرم هستند. ممکن است ترشح از نوک پستان وجود داشته باشد. شاید ترسناک‌تر از همه علامت‌ها بسته شدن پوست (skin tethering) باشد که منجر به جمع شدن یا وارونگی نوک پستان می‌شود و این مورد یکی از علائم شناخته شده سرطان سینه می‌باشد. در ماموگرافی، نکروز چربی ممکن است دارای میکروکلسیفیکاسیون و شکلی نامنظم همراه با بدنه‌ای شاخه‌دار داشته باشد. نکروز چربی پستان می تواند در اسکن PET نیز بسیار شبیه سرطان ظاهر شود. ممکن است برای تایید تشخیص نیاز به انجام بیوپسی باشد.

اسکار شعاعی سینه

اسکارهای شعاعی توده‌های ستاره‌ای شکل سینه و اغلب خوش خیم هستند که ممکن است پیش سرطانی باشند. اسکارهای شعاعی باعث ایجاد توده‌های سینه نمی شوند اما ممکن است باعث درد سینه شوند. در ماموگرافی، اسکارهای شعاعی بزرگ می‌توانند مانند ستاره‌ای با حاشیه‌های اسپایک‌دار ظاهر شوند. این اسکارها به نسبت نادر هستند، اغلب در زنان بین 40 تا 60 سال رخ می‌دهند و می‌توانند ناشی از التهاب، جراحی سینه یا تغییرات هورمونی باشند.بیوپسی تقریباً در تمامی موارد مورد نیاز است، اما اسکارهای شعاعی حتی در زیر میکروسکوپ نیز می‌توانند سرطان سینه، به ویژه کارسینوم توبولار پستان را تقلید کنند. گاهی اوقات سلول‌های سرطانی ممکن است در یک اسکار شعاعی پنهان باشند و همین موضوع تشخیص سرطان را سخت می‌کند.

ماستیت

ماستیت وضعیتی است که در آن بافت سینه (پستان) متورم و ملتهب می‌شود و می‌تواند با یا بدون عفونت باشد. ماستیت یک بیماری شایع است که به طور متوسط 20 درصد از مادران شیرده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است در زنانی که شیر نمی‌دهند نیز رخ دهد. در ماستیت سینه اغلب قرمز و حساس است و ممکن است با علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، لرز و بدن درد همراه باشد. درمان اغلب شامل آنتی بیوتیک، استراحت و مدیریت شیردهی است.

مشکل این است که سرطان سینه التهابی می‌تواند در مراحل اولیه بسیار شبیه ماستیت باشد و تشخیص آن اغلب تنها پس از شروع روند درمانی ماستیت (اغلب بدون بهبودی علائم) ممکن است. سرطان سینه التهابی بین 1 تا 5 درصد از سرطان‌های سینه را شامل می‌شود، معمولا برجستگی یا غده‌ای [در سینه] ایجاد نمی‌کند و به طور معمول در ماموگرافی نشان داده نمی‌شود. شباهت‌های زیادی بین سرطان التهابی پستان با ماستیت وجود دارد هرچند در سرطان التهابی پستان وارونگی نوک پستان و ظاهر پوست پرتقال روی پوست نیز می‌تواند وجود داشته باشد. در ماستیت، تجمع گلبول‌های سفید خون و افزایش جریان خون است که منجر به بروز علائم می‌شود، در حالی که در سرطان پستان التهابی، علائم حاصله مرتبط با حضور سلول‌های سرطانی هستند که کانال‌های لنفاوی پستان را مسدود کرده‌اند.

گرانولوماتوز ماستیت نوعی ماستیت است که اغلب در اثر بیماری‌های روماتوئید، سارکوئیدوز یا سل ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند ایدیوپاتیک باشد. گرانولوماتوز ماستیت منجر به دوره‌های طولانی التهاب در پستان می‌شود و در ابتدا تمایز آن از سرطان التهابی پستان در ماموگرافی، سونوگرافی یا MRI دشوار می‌تواند باشد. (ایدیوپاتیک برای بیان بیماری یا وضعیتی است که خودبه‌خود ایجاد می‌شود و یا علت آن ناشناخته است).

فیبروز و اسکار رباط کوپر سینه

رباط‌های کوپر ساختارهای نگهدارنده سینه هستند. کشیدگی این رباط ها در طول زمان باعث افتادگی سینه با افزایش سن می‌شود و ریشه این اصطلاح عامیانه "افتادگی کوپ" است. به همین جهت خیلی از افراد با این رباط‌ها آشنایی دارند چرا که از اهمیت ورزش دادن این رباط‌ها با افزایش سن آگاهی دارند.فیبروز رباط‌های کوپر می تواند در اثر تغییرات خوش خیم و بدخیم پستان رخ دهد. این پدیده یکی از راه‌هایی است که در آن تومورهای زمینه‌ای منجر به جمع شدگی نوک پستان و تغییر در سطح ظاهر پوست می شوند. اما بیماری‌های خوش خیم پستان مانند التهاب، نکروز چربی و اسکارهای بیوپسی نیز می‌توانند به این رباط‌ها آسیب برسانند و باعث ظاهر سطحی سرطان سینه شوند.

بیماری سارکوئیدوز

سارکوئیدوز یک بیماری خوش‌خیم است که با تشکیل گرانولوم در سراسر بدن شناسایی می‌شود. بروز آن در ریه معمولاً باعث سرفه و تنگی نفس می‌شود، اگرچه 50% از افراد در زمان تشخیص فاقد علامت می‌باشند.

بیماری سارکوئیدوز برای زنانی که از قبل سرطان پستان در مراحل اولیه در آنان تشخیص داده شده است، نگرانی بیشتری را می‌تواند ایجاد کند. گرانولوم‌های سارکوئیدوز می‌توانند در اسکن PET (توموگرافی انتشار پوزیترون) بسیار شبیه سرطان متاستاتیک ظاهر شوند و حتی آنالیز نمونه‌های بیوپسی نیز می‌تواند دشوار باشند. به عنوان مثال، گرانولوم‌ها و متاستازهای سرطان پستان می‌توانند در بیوپسی گره نگهبان یا غدد لنفاوی تقریباً یکسان به نظر برسند. این می‌تواند منجر به تشخیص نادرست سرطان پستان (گزارش مثبت غدد لنفاوی) یا سرطان پستان متاستازی در فردی شود که در مراحل اولیه سرطان پستان گره لنفاوی منفی قرار دارد.

ماستوپاتی دیابتی

ماستوپاتی دیابتی یک تومور خوش خیم است که ممکن است در زنان (و مردان) مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 وابسته به انسولین دیده شود. در معاینه، ماستوپاتی دیابتی به شکل یک توده بزرگ و بدون درد در سینه ظاهر می‌شود که می‌تواند سرطان سینه را تقلید کند و در اثر ترکیبی از التهاب و فیبروز متراکم در سینه‌ها ایجاد می‌شود.یافته‌های تصویربرداری قادر به تمایز سرطان پستان با ماستوپاتی دیابتی در ماموگرافی، سونوگرافی (در شرایطی که به خصوص بدخیم به نظر برسد) و MRI نیستند. در چنین معایناتی، این وضعیت به صورت توده‌های نامشخص ظاهر می‌شود. معمولاً برای تشخیص نیاز به بیوپسی سوزنی مرکزی (core needle biopsy) است.

فیبروماتوز

فیبروماتوز پستان که تومور دسموئید نیز نامیده می‌شود، حدود 0.2 درصد از توده‌های سینه را تشکیل می‌دهد. مشخص نیست که چه عاملی باعث این بیماری می‌شود، اما به نظر می رسد که ارثی باشد. در ماموگرافی و سونوگرافی، فیبروماتوز می‌تواند یافته‌های سرطان پستان را تقلید کند. تشخیص معمولا با بیوپسی سوزنی مرکزی انجام می‌شود.

تومور سلول گرانولی

تومورهای سلول گرانولی که میوبلاستوماهای سلول گرانولار پستان نیز نامیده می شوند، می‌توانند بسیار شبیه سرطان پستان باشد. این تومورها اگرچه معمولاً خوش خیم هستند، اما از سلول‌های شوان، سلول‌های حاضر در سیستم عصبی، به وجود می‌آیند.

این تومورها اغلب فیبروتیک هستند و باعث جمع شدن پوست و ثابت شدن نیام (fascia) دربرگیرنده سینه می‌شوند. این موضوع منجر به ایجاد برچستگی به ظاهر ثابت زیر پوست شده که سخت و سفت نیز می‌باشد، مشابه با آنچه که در سرطان پستان مشاهده می‌شود. در مطالعات تصویربرداری همچون ماموگرافی نیز این برجتستگی شبیه سرطان به نظر می‌رسند. مرز بین تومورهای سلول گرانولی با بافت‌های سالم اطراف معمولاً مشخص است، اما ممکن است مانند بافت سرطانی اسپایک‌های کوچکی از آن به درون بافت‌های اطراف نفوذ کرده باشد.تومورهای سلول گرانولی سینه در افراد بین 40 تا 60 سال شایع‌تر است و هم در زنان و هم در مردان رخ می‌دهد.

توده‌های سلول دوکی

توده‌های پستانی حاوی سلول های دوکی از خیلی جهان می‌توانند چالشی باشند. تشخیص توده‌های سلول‌های دوکی از سرطان پستان هم از نظر ظاهر و هم از نظر لمس می‌تواند غیرممکن باشد و حتی این ضایعات می‌توانند پس از بیوپسی و در زیر میکروسکوپ نیز بسیار شبیه سرطان ظاهر شوند. علاوه بر این، توده های خوش خیم و و نیز بدخیم پستان می‌توانند دارای سلول‌های دوکی باشند. خوشبختانه، توده‌های سلول‌های دوکی به ندرت ایجاد می‌شوند و شایع نیستند، اما با این حال باید در تشخیص افتراقی نمونه‌های بیوپسی پستان در نظر گرفته شوند.میوفیبروبلاستوما یک تومور خوشخیم پستان غیر‌معمول است که در دسته توده‌های سلول دوکی قرار می‌گیرد، امکان ایجاد آن هم در زنان و هم در مردان وجود دارد و تشخیص آن نیز می‌تواند چالش برانگیز باشد.

هیپرپلازی استرومایی کاذب آنژیوماتوز (PASH)

هیپرپلازی استرومایی کاذب آنژیوماتوز یا PASH وضعیتی است که بیشتر در زنان در حوالی دوران یائسگی و یا در سنین بالاتر دیده می‌شود. به نظر می‌رسد بیشتر در افرادی که هورمون مصرف کرده‌اند (مانند قرص‌های ضد بارداری یا درمان جایگزینی هورمون)، کسانی مصرف الکل دارند و همچنین افرادی که اضافه وزن دارند شایع‌تر است. این تومور‌های خوش‌خیم معمولا رشد زیادی دارند و بزرگ هستند و بیوپسی با جراحی باز (به جای روش آسان‌تر بیوپسی مرکزی) جهت تشخیص آنها لازم است.

جمع بندی

همانطور که در بالا ذکر شد، بسیاری از بیماری‌های خوش خیم پستان وجود دارد که می توانند سرطان سینه را در معاینه، مطالعات تصویربرداری و در برخی موارد حتی در زیر میکروسکوپ تقلید کنند. در حالی که عدم تشخیص درست سرطان پستان بسیار ترسناک می‌تواند باشد، تصور اشتباه سرطانی بودن یک توده یا تغییر خوش‌خیم نیز می تواند از نظر عاطفی ناراحت کننده باشد. مواردی که که شبیه سرطان پستان به نظر می‌رسند نیاز به مطالعات تصویربرداری بیشتر، بیوپسی‌های مرکزی (core) و حتی نمونه‌برداری‌های باز داشته باشند که همگی این‌ها می‌توانند آسیب‌های عاطفی و روانی به همراه داشته باشند.انجام مشاوره قبل از آزمایش سرطان سینه در تصمیم گیری و انتخاب روشی کارآمد برای روند درمان کمک بسیاری می کند.

آگاه بودن به شرایط خود می‌تواند نه تنها به دریافت مراقبتی که فرد شایسته آن هست بلکه به محدود کردن میزان آسیب های جسمی و روحی که این ناهنجاری‌های رایج به زندگی وی وارد می کند، کمک زیادی کند.برای انجام مشاوره سرطان سینه می توانید با شماره 88198077 تماس بگیرید.