این بیماری جزئی از بیماری های نورودژنراسیون همراه با تجمع آهن در مغز ( نوع 5 )بوده و نوعی از نورودژنراسیون مرتبط با پروتئین پروانه ای بتا ( BPAN ) ، اختلال پیشرونده سیستم عصبی است ، به این معنی که به تدریج تشدید میشود. در مغز افراد بیمار تجمع آهن وجود دارد که در تصویر برداری پزشکی قابل مشاهده است. به همین علت BPAN به عنوان نوعی از اختلالات نورودژنراسیون همراه با تجمع آهن در مغز ( NBIA) طبقه بندی میشود ، گرچه ممکن است تجمعات آهن تا اواخر بیماری ظاهر نشوند. بسیاری افراد مبتلا به BPAN تشنج های مکرر ( صرع ) در نوزادی یا اوایل کودکی دارند. جهش در ژن WDR45 می تواند منجر به بروز این بیماری شود که آن را از طریق پانل NGS بیماری های نوروژنتیک آزمایشگاه مندل می توان مورد بررسی قرار داد.
OMIM: #300894
این بیماری جزئی از بیماری های نورودژنراسیون همراه با تجمع آهن در مغز ( نوع 5 )بوده و نوعی از نورودژنراسیون مرتبط با پروتئین پروانه ای بتا ( BPAN ) ، اختلال پیشرونده سیستم عصبی است ، به این معنی که به تدریج تشدید میشود. در مغز افراد بیمار تجمع آهن وجود دارد که در تصویر برداری پزشکی قابل مشاهده است. به همین علت BPAN به عنوان نوعی از اختلالات نورودژنراسیون همراه با تجمع آهن در مغز ( NBIA) طبقه بندی میشود ، گرچه ممکن است تجمعات آهن تا اواخر بیماری ظاهر نشوند. بسیاری افراد مبتلا به BPAN تشنج های مکرر ( صرع ) در نوزادی یا اوایل کودکی دارند. چندین نوع مختلف از تشنج میتواند در این اختلال ظاهر شود ( حتی در یک فرد). اغلب اولین نوعی که ظاهر میشود ، تشنج های وابسته به تب میباشد که با یک تب شدید شروع میشود. افراد بیمار میتوانند تشنج های عمومی تونیک-کلونیک (به عنوان تشنج های بزرگ نیز شناخته میشوند) را نیز تجربه کنند. این نوع تشنج کل بدن را درگیر میکند و منجر به سختی عضلانی ، تشنج و از دست دادن هوشیاری میشود.
دیگر انواع تشنج که میتوانند در این اختلال ظاهر شوند شامل از دست دادن کوتاه مدت هوشیاری که میتواند شبیه به یک جادوی خیره کننده یا یک رویای روزانه باشد ( بدون تشنج بوده و صرع مختصر نیز نامیده میشود) ، دوره های ناگهانی ضعف تون ماهیچه ای ( تشنج های آتونیک) ، فشردگی عضلانی غیرارادی ( تشنج میوکلونیک) یا حرکات شدیدتر به نام اسمپاسم های صرعی ، میباشند. در برخی افراد الگوهای تشنجی که شبیه به الگوهای تشنجی سندرم های صرعی میباشند ، مثل سندرم غرب یا سندرم Lennox-Gastaut ، دیده میشوند. کودکان مبتلا به BPAN ناتواتی ذهنی ، تاخیر رشد شامل مشکلات عمده در ادای لغات و ایجاد کلام ( زبان رسا ) و اشکال در انجام حرکات هماهنگ ( آتاکسی) نیز دارند. آتاکسی میتواند توانایی راه رفتن و انجام مهارت های حرکتی دقیق مثل استفاده از وسایل را تحت تاثیر قرار دهد. افراد بیمار میتوانند تغییرات رفتاری که اغلب با ویژگیهای اختلالی به نام سندرم رت مقایسه میشوند ، داشته باشند.
این ویژگیها شامل پیچاندن و به زور گرفتن دست مکرر (حرکات دست کلیشه ای ) ؛ ساییدن دندان ها (دندان قروچه ) ؛ اختلال خواب ؛ و مشکلات برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی که مشخصه اختلال طیفی اوتیسم میباشد ، میباشند. افراد مبتلا به BPAN در اواخر نوجوانی یا ابتدای بزرگسالی خود ، از دست دادن تدریجی عملکرد ذهنی ( کاهش شناختی ) که میتواند منجر به از دست دادن شدید توانایی های ذهنی و منطقی (زوال عقل ) شود را تجربه میکنند. مشکلات تشدید شده حرکتی نیز ظاهر میشود که شامل دیستونی و پارکینسونیسم میباشد. دیستونی بیماری است که از طریق انقباضات عضلانی پایدار غیرارادی ، قابل تشخیص است. در BPAN ، دیستونی اغلب در بازوها شروع میشود. پارکینسونیسم میتواند شامل حرکات کند غیرمعمول (bradykinesia) ، سختی ، لرزش ، ناتوانی در راست و متعادل نگه داشتن بدن ( ناپایداری وضعیتی ) و راه رفتن بی قرار ( این سو و آن سو حرکت کردن ، طوریکه میتواند منجر به افتادن های مکرر شود ) باشد. طول عمر افراد مبتلا به BPAN متنوع است. افراد بیمار با مدیریت مناسب علائم و نشانه های بیماریشان ، میتوانند تا میانسالی عمر کنند. به علت عارضه های زوال عقل یا مشکلات حرکتی مثل جراحت ناشی از افتادن یا مشکلات بلع ( دیس فاژی ) که میتواند منجر به عفونت ریوی باکتریایی به نام ذات الریه تنفسی شود ، مرگ ممکن است رخ دهد.
BPAN یک اختلال نادر است. شیوع آن ناشناخته است. به نظر میرسد مسئول بین ١تا ٢ درصد تمام موارد اختلالات NBIA میباشد. در حدود ١٠٠ فرد بیمار در مقالات پزشکی توصیف شده اند. برخی افراد که با ناتوانی ذهنی یا پارکینسونیسم زودرس شناسایی شدند ، متعاقبا ، زمانی که تست ژنتیکی انجام شد ، مشخص شد که مبتلا به BPAN هستند.
BPAN از طریق جهش های ژن WDR45 ایجاد میشود. این ژن دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئین WIPI4 فراهم میکند. WIPI4 دارای ساختار ویژه ای میباشد ، شبیه به یک پروانه هفت تیغه است ، که نام بیماری از همین جا نشات گرفته است. پروتئین WIPI4 در فرآیندی به نام اتوفاژی شرکت میکند. اتوفاژی به پاکسازی مواد غیرضروری از سلول ها مثلا مقدار اضافی پروتئین ذخیره کننده آهن یعنی فریتین ، کمک میکند. بیشتر جهش های ژن WDR45 در افراد مبتلا به BPAN که در نتیجه عدم عملکرد پروتئین WIPI4 مبتلا شده اند ، شناسایی میشوند. در نتیجه ، فرآیند اتوفاژی معیوب شده ، کارایی سلول ها در پاکسازی اندامک های سلولی آسیب دیده و مواد زائد ، کاهش میابد. دانشمندان حدس میزنند که سلول های عصبی (نورون ها ) احتمالا نسبت به نقص اتوفاژی بسیار حساستر باشند ، زیرا این سلول ها دارای رشته های طویل (آکسون و دندریت) بوده و انتقال مواد زائد از این رشته ها به محفظه های جسم سلولی که بازیافت را انجام میدهند ( لیزوزوم ها ) بسیار سخت تر است. مواد زائد میتوانند در این نواحی تجمع یافته و به آن ها آسیب بزنند. آسیب به نورون ها منجر به مشکلات نورولوژیکی مرتبط با BPAN میشود.
این بیماری با الگوی توارث وابسته به X غالب به ارث میرسد. ژن مرتبط با این بیماری روی کروموزوم X ( یکی از دوکروموزوم جنسی ) قرار دارد. در زنان ( افرادی که دو کروموزوم X دارند ) یک جهش در یکی از دو کپی برای ابتلا به بیماری کافی است. در مردان (کسانی که تنها یک کروموزوم X دارند) یک جهش در تنها کپی ژن در هر سلول منجر به بیماری میشود. مشخصه وراثت وابسته به X این است که پدرها نمیتوانند صفات وابسته به X را به پسران خود انتقال دهند. در بیشتر اختلالات وابسته به X غالب ، مردان علائم شدیدتری را نسبت به زنان تجربه میکنند. در حالیکه در مورد BPAN این مشاهده نمیشود ، بیشتر افراد مبتلا زنان هستند ، احتمالا به این علت که تعداد کمی از مردان بیمار تا زمان تولد زنده میمانند. تقریبا تمام موارد BPAN از جهش های جدید در ژن ایجاد شده و در افراد بدون تاریخچه خانوادگی از بیماری ظاهر میشوند. ندرتا ، افراد بیمار جهش را از مادر نسبتا بیمار خود به ارث میبرند. در میان موارد گزارش شده ، مردان مبتلا به BPAN و بیشتر زنان مبتلا ، فرزندی نداشته اند.
اگر در خواست نمونه گیری در منزل برای انجام آزمایش ها را دارید با ما تماس بگیرید شماره تماس: 54926000-021
آزمایشگاه مندل از جمله مراکز پیشرو در تشخیص بیماری ها بوده و با در اختیار داشتن جدید ترین تجهیزات روز دنیا در بخش های ژنتیک و کلینیکال به روز ترین خدمات را به مراجعین محترم ارائه می نماید. حسن شهرت این آزمایشگاه در کنار خدمات بروز و دقیق باعث شده تا علاوه بر مراجعین حضوری آزمایشگاه، افتخار سرویس دهی به بیش از 400 مرکز آزمایشگاهی همکار را نیز داشته باشیم. در این راستا سیاست اجرایی آزمایشگاه مندل اطمینان از رضایت مراجعین و همکاران آزمایشگاه می باشد، لذا خواهشمند است با نظرات و انتقادات سازنده خود مارا در راستای ارتقا بیش از پیش یاری نمایید.
