سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

Atypical hemolytic-uremic syndrome

OMIM: #235400

توصیف بیماری سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک بیماری است که ابتدا عملکرد کلیه ها را تحت تاثیر قرار می دهد این بیماری که می‌تواند در هر سنی ظاهر شود ، منجر به ایجاد لخته های خون غیر عادی در مویرگ های کلیه می شود. اگر این لخته ها جریان خون را مسدود کنند ،  می‌تواند منجر به مشکلات پزشکی جدی شوند . سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک از طریق سه ویژگی عمده که مربوط به لخته غیر عادی می باشند ، شناسایی می شود : آنمی همولیتیک ، ترومبوسیتوپنی  و نارسایی کلیوی. آنمی همولیتیک زمانی که گلبول های قرمز خون قبل از بالغ شدن تجزیه شوند (دچار همولیز شوند) ، رخ می دهد. در سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک گلبولهای قرمز خون همانطور که از میان لخته های درون مویرگها با فشار عبور می کنند ، می توانند تجزیه شوند و اگر این سلول ها زودتر از زمانی که بدن بتواند آن ها را جایگزین کند تخریب شوند ،  آنمی همولیتیک ایجاد میشود. این بیماری می‌تواند منجر به رنگ پریدگی غیرعادی پوست ، زردی چشم‌ها و پوست (یرقان ) ، خستگی  ، کوتاهی تنفس و تپش قلب ، شود. ترومبوسیتوپنی سطح کاهش یافته پلاکت‌های جریان خون میباشد. پلاکتها قطعات سلولی هستند که در حالت طبیعی به ایجاد لخته خون کمک می‌کنند. در افراد مبتلا به سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک پلاکت‌های کمتری در جریان خون وجود دارند زیرا تعداد زیادی از پلاکت ها برای ساخت لخته های غیر عادی مورد استفاده قرار گرفته اند.  ترومبوسیتوپنی می‌تواند منجر به کبودی آسان و خونریزی غیرعادی شود.

در نتیجه تشکیل لخته در مویرگ ها ، افراد مبتلا به سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ،  آسیب کلیوی و نارسایی کلیوی حاد را تجربه می کنند که منجر به ایجاد مرحله آخر بیماری کلیوی (ESRD) در حدود نیمی از تمام موارد می شود. این عارضه های تهدید کننده زندگی از عملکرد موثر کلیه ها برای فیلتراسیون مایع ها و محصولات زائد از خون  جلوگیری می کنند. سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک باید از یک بیماری شایع تر به نام سندروم  همولیتیک اورمیک  تیپیک متمایز شود. این دو اختلال علل متفاوت و علائم و نشانه های متفاوتی دارند. برخلاف فرم آتیپیک ، فرم تیپیک از طریق عفونت با گونه‌های خاص باکتری اشرشیا کلای که مواد سمی به نام سموم شبه شیگا (shiga-like ) تولید می کنند ، ایجاد می شود. فرم تیپیک از طریق اسهال شدید شناسایی شده و اغلب کودکان زیر ۱۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.  فرم تیپیک با احتمال کمتری نسبت به فرم آتیپیک در حمله‌های مکرر آسیب کلیوی که منجر به ESRD  می‌شوند ، مشارکت می‌کند.

فراوانی سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

شیوع سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ، سالانه در حدود ١ در ٥٠٠٠٠٠ فرد در ایالات متحده آمریکا ، تخمین زده شده است. فرم آتیپیک احتمالا در حدود ١٠ برابر نادرتر از فرم تیپیک میباشد.

علل بیماری سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ، اغلب از ترکیب فاکتورهای ژنتیکی و محیطی ایجاد میشود. به نظر میرسد ، جهش در حداقل هفت ژن ، ریسک ابتلا به بیماری را افزایش میدهد. جهش های ژنی به نام CFH  بسیار شایع میباشد ، این جهش ها در حدود ٣٠ درصد تمام موارد بیماری یافت شده اند. جهش در دیگر ژن ها هر کدام در درصد کمی از موارد ، شناسایی شده اند. ژن های مرتبط با این سندروم ، دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئین های درگیر در یک بخش از پاسخ ایمنی بدن که به عنوان سیستم کمپلمان شناخته میشود ، فراهم میکنند. این سیستم شامل یک گروه از پروتئین هایی است که همراه با هم فعالیت کرده تا مهاجمان خارجی مثل باکتری ها و ویروس ها را نابود کنند ، سیستم التهاب را راه اندازی کرده و مواد تخریب شده را از سلول ها و بافت ها ، حذف کنند. سیستم کپلمان باید با دقت تنظیم شود تا تنها مواد غیرضروری و زائد را هدف قرار داده و به سلول های سالم بدن حمله نکند. پروتئین های تنظیمی مرتبط با سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ، از طریق ممانعت از فعالیت سیستم کمپلمان در مواقعی که  به این سیستم نیاز نیست ، از سلول های سالم محافظت میکنند. جهش در ژن های مرتبط با این سندروم ، منجر به فعالسازی کنترل نشده سیستم کمپلمان میشود.

سیستم بیش فعال به سلول های رگ های خونی در کلیه ها حمله کرده ، منجر به التهاب و تشکیل لخته های غیرعادی میشود. این آنومالی ها منجر به آسیب کلیوی و در بسیاری از موارد ، نارسایی کلیوی و ESRD  میشود. اگرچه جهش های ژنی ، ریسک ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک را افزایش میدهند ، مطالعات پیشنهاد میدهند که این جهش ها اغلب برای ایجاد بیماری کافی نیستند. در افراد با تغییرات ژنتیکی خاص ، علائم و نشانه های بیماری ممکن است از طریق فاکتورهای دیگر ، شروع شوند. این فاکتورها شامل داروهای ویژه (مثل داروهای ضد سرطان ) ، بیماری های مزمن ، عفونت های ویروسی یا باکتریایی ، سرطان ها ، پیوند عضو یا حاملگی ، میباشند. برخی افراد مبتلا به این سندروم ، هیچ تغییر ژنتیکی یا محرک محیطی شناخته شده ای ندارند. اختلال در این موارد ، ایدیوپاتیک توصیف میشود.

الگوی توارث سندروم همولیتیک-اورمیک آتیپیک

بیشتر موارد سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ، اسپورادیک (تک گیر) می باشند. به این معنی که در افراد بدون تاریخچه واضح خانوادگی از بیماری ظاهر می‌شوند. کمتر از ۲۰ درصد موارد انتقال در خانواده ‌ها گزارش شده است. زمانی که اختلال خانوادگی باشد ، میتواند با الگوی توارث اتوزومال غالب یا اتوزومال مغلوب به ارث برسد. الگوی توارث اتوزومال غالب به این معنی است که یک کپی از ژن تغییر یافته در هر سلول برای افزایش ریسک ابتلا به بیماری کافی است. در برخی موارد فرد بیمار جهش را از یک فرد بیمار به ارث میبرد ،  گرچه بیشتر افراد با فرم اتوزومال غالب سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک ، هیچ تاریخچه خانوادگی از بیماری ندارند. به این علت که هر شخصی که یک  جهش ژنی را کسب می کند ، علائم و نشانه های بیماری را ندارد ،  فرد بیمار ممکن است خویشاوندان سالمی داشته باشد که یک کپی از جهش را حمل می‌کنند.

 الگوی توارث اتوزومال مغلوب به این معنی است که هر دو کپی ژن در هر سلول حاوی جهش میباشند. والدین فردی با بیماری اتوزومی مغلوب هر کدام یک کپی از ژن جهش یافته را حمل میکنند ، اما معمولا علائم و نشانه های بیماری را نشان نمیدهند.