آکندروپلازی

آکندروپلازی (Achondroplasia)

OMIM: # 100800

توصیف بیماری آکندروپلازی

آکندروپلازی فرمی از کوتولگی (dwarfism) همراه با اندام های کوتاه میباشد. واژه آکندروپلازی به معنی ( عدم تشکیل غضروف ) میباشد. غضروف یک بافت سخت اما قابل انعطاف است که بیشتر اسکلت بدن را طی توسعه اولیه تشکیل میدهد. گرچه ، در آکندروپلازی مشکل تشکیل غضروف نمیباشد و مشکل اصلی تبدیل غضروف به استخوان ( فرآیندی به نام استخوانی شدن یا ossification) بویژه در استخوان های دراز بازوها و پاها میباشد. آکندروپلازی مشابه یک اختلال اسکلتی دیگر به نام هیپوکندروپلازی میباشد اما علائم آکندروپلازی شدید تر میباشند.

تمام افراد مبتلا به آکندروپلازی دارای قامت کوتاه میباشند. متوسط قد افراد مذکر بالغ 131 سانتی متر و متوسط قد افراد مونث بالغ 124 سانتی متر میباشد. ویژگیهای بارز آکندروپلازی شامل تنه با اندازه متوسط ، دست ها و پاهای کوتاه بویژه بازوها و ران های کوتاه ، گستره محدود حرکت در آرنج ها و سر بزرگ ( ماکروسفالی ) همراه با پیشانی برجسته ، میباشند. انگشت ها معمولا کوتاه هستند و انگشت حلقه و انگشت میانی از هم دور شده اند که به دست ظاهری سه دندانه ای میدهند. افراد مبتلا به آکندروپلازی معمولا دارای هوش طبیعی میباشند. مشکلات مربوط به آکندروپلازی شامل دوره های کندی یا توقف تنفس در بازه زمانی کوتاه ( آپنه ) ، چاقی مفرط و عفونت های مکرر گوش میباشند. در دوران کودکی ، افراد مبتلا به این بیماری معمولا دارای انحنای چشمگیر و دائم پایین کمر ( لوردوز ) و پاهای خمیده میباشند. برخی افراد مبتلا به این بیماری دارای انحنای قدامی-خلفی غیرعادی ستون فقرات ( کیفوز ) و درد کمر نیز میباشند. عارضه بالقوه خطرناک آکندروپلازی تنگی نخاعی است که در واقع باریک بودن کانال نخاعی میباشد که باعث فشردگی قسمت بالایی طناب نخاعی میشود. تنگی نخاعی باعث درد ، خواب رفتگی و ضعف در پاها میشود که میتواند منجر به اختلال در راه رفتن شود. یک عارضه نادر اما خطرناک دیگر در آکندروپلازی ، هیدروسفالوس است که تجمع مایع در مغز کودکان مبتلا به این بیماری میباشد که میتواند منجر به افزایش اندازه سر و آنومالی های مغزی مرتبط با آن شود.

فراوانی آکندروپلازی

آکندروپلازی شایع ترین نوع کوتولگی همراه با کوتاهی اندام ها میباشد. این بیماری در 1 نفر از هر 15000 تا 40000 نوزاد تازه متولد شده رخ میدهد.

علل آکندروپلازی

جهش های ژن FGFR3 باعث ایجاد آکندروپلازی میشوند. این ژن دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئینی که در توسعه و حفظ بافت استخوان و مغز مشارکت میکند ، فراهم میکند. دو جهش ویژه در ژن FGFR3 مسئول تقریبا تمام موارد آکندروپلازی میباشند. دانشمندان معتقدند که این جهش ها باعث میشوند که پروتئین بیش از حد فعال شود. پروتئین FGFR3 بیش فعال احتمالا با توسعه اسکلتی مداخله کرده و منجر به اختلالات رشد استخوان میشود که در افراد مبتلا به این بیماری مشاهده میشوند.

الگوی آکندروپلازی

آکندروپلازی با الگوی توارث اتوزومال غالب به ارث میرسد ، به این معنی که یک کپی از ژن تغییریافته در هر سلول برای ایجاد بیماری کافی است.در حدود 80 درصد افراد مبتلا به آکندروپلازی دارای والدینی با قد متوسط میباشند ؛ این موارد از جهش های جدید در ژن FGFR3 نشات میگیرند. در موارد باقیمانده ، افراد مبتلا به آکندروپلازی دارای ژن FGFR3 تغییر یافته ارثی از یک یا دو والد بیمار میباشند. افرادی که دو کپی تغییریافته از این ژن را به ارث میبرند معمولا دارای فرم شدیدی از آکندروپلازی میباشند که منجر به کوتاهی بیش از حد استخوان ها و قفسه سینه توسعه نیافته میشود. این افراد معمولا مرده به دنیا می آیند یا به زودی بعد از تولد به علت نارسایی تنفسی میمیرند.

تصویر اتوزومال غالب

شرایط انجام آزمایش:

• بهترین نوع نمونه خون تام در لوله EDTA می باشد.
• انجام مشاوره ژنتیک قبل از آزمایش و تکمیل فرم های مربوطه الزامی است.
• مدت زمان انجام آزمایش بین 2 تا 3 هفته است.
• برای انجام آزمایش نیازی به ناشتا بودن وجود ندارد.