موکو پلی ساکاریدوز نوع 6

موکو پلی ساکاریدوز نوع 6

Mucopolysaccharidosis type VI

OMIM:#253200

توصیف بیماری

موکو پلی ساکاریدوز نوع 6 ( MPS VI ) که به عنوان سندرم ماروتکس-لامی[1] نیز شناخته میشود یک بیماری پیشرونده است که باعث بزرگی و تورم یا آسیب بسیاری بافت ها و اندام ها میشود. آنومالی های اسکلتی نیز در این بیماری شایع هستند. سرعت تشدید علائم در میان افراد مبتلا متنوع است. افراد مبتلا به MPS VI عموما هیچ ویژگی از بیماری در زمان تولد نشان نمی دهند. آنها اغلب علائم MPS VI را در اوایل دوران کودکی نشان میدهند. این ویژگیها شامل سر بزرگ ( ماکروسفالی ) ، تجمع مایع در مغز ( هیدروسفالوس ) ، ویژگیهای چهره ای متمایز که به عنوان ویژگیهای زمخت توصیف می شوند و زبان بزرگ ( ماکروگلوسیا ) میباشند. افراد مبتلا غالبا دچار آنومالی های دریچه قلب ، بزرگی کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی) و یک برآمدگی نرم اطراف ناف ( فتق نافی ) یا پایین شکم ( فتق کشاله ران ) نیز می شوند. مجاری تنفسی ممکن است در برخی افراد مبتلا به این بیماری تنگ شده ، منجر به عفونت های تنفسی مکرر و وقفه های کوتاه در تنفس حین خواب ( آپنه تنفسی ) شود. پوشش شفاف چشم ( قرنیه ) معمولا کدر شده و ممکن است باعث نابینایی شود. افراد مبتلا به MPS VI ممکن است دارای عفونت های گوشی عودکننده و ناشنوایی نیز باشند. برخلاف دیگر انواع موکو پلی ساکاریدوز ، موکو پلی ساکاریدوز نوع 6 هوش را تحت تاثیر قرار نمیدهد. موکو پلی ساکاریدوز نوع 6 باعث آنومالی های اسکلتی متنوعی از جمله قامت کوتاه و بدشکلی های مفصلی که حرکت را تحت تاثیر قرار میدهند ، می شود.

افراد مبتلا به این بیماری ممکن است دارای دیسوستوز چندگانه که آنومالی های اسکلتی چندگانه قابل مشاهده با اشعه X میباشند نیز باشند. سندرم کارپال تونل ( کانال مچی ) در بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری ایجاد شده و از طریق بی حسی ، خواب رفتگی و ضعف در دست ها و انگشت ها شناسایی میشود. افراد مبتلا به این نوع بیماری ممکن است دچار تنگی کانال نخاعی ( استنوز نخاعی ) در گردن شوند که میتواند طناب نخاعی را فشرده کرده و به آن آسیب زند. طول عمر افراد مبتلا به این بیماری به شدت علائم بستگی دارد. بدون درمان ، افراد مبتلا به نوع شدید بیماری ممکن است تنها تا اواخر دوران کودکی یا نوجوانی زنده بمانند. افراد مبتلا به انواع ملایم تر اختلال معمولا تا بزرگسالی زنده میمانند ، اگرچه طول عمر آن ها ممکن است کاهش یابد. بیماری قلبی و انسداد مجاری تنفسی دلایل عمده مرگ در افراد مبتلا به موکو پلی ساکاریدوز نوع 6 هستند.

فراوانی

شیوع دقیق MPS VI مشخص نیست اما به طور تقریبی از هر 250000 تا 600000 نوزاد تازه متولد شده یک نفر مبتلا میشود.

علل بیماری

جهش های ژن ARSB باعث ایجاد موکو پلی ساکاریدوز نوع 6 میشوند. ژن ARSB دستورالعمل هایی برای تولید آنزیمی به نام آریل سولفاتاز B فراهم می کند. این آنزیم در تجزیه مولکولهای بزرگ قند به نام گلیکوزآمینوگلیکان ها (GAGs) مشارکت می کند.  گلیکوزآمینوگلیکان ها در اصل موکو پلی ساکاریدوز نامیده می شوند که در واقع نام بیماری از آن ها گرفته شده است. جهش های ژن ARSB عملکرد آریل سولفاتاز B را کاهش داده یا بطور کامل حذف میکنند. فقدان فعالیت آریل سولفاتاز B منجر به تجمع گلیکوزآمینوگلیکان ها درون سلول ها بویژه درون لیزوزوم ها میشود. لیزوزوم ها اجزای درون سلولی هستند که انواع مختلف مولکول ها را هضم و بازیافت می کنند. بیماری هایی مثل MPS VI که باعث میشوند مولکول ها درون لیزوزوم ها تجمع یابند اختلالات ذخیره لیزوزومی نامیده می شوند. تجمع گلیکوزآمینوگلیکان ها درون لیزوزوم ها اندازه سلول ها را افزایش می دهد و علت اینکه بسیاری از بافت ها و اندام ها در این اختلال بزرگ میشوند همین است. دانشمندان بر این باورند که تجمع گلیکوزآمینوگلیکان ها همچنین ممکن است با عملکرد پروتئین های دیگر درون لیزوزوم ها مداخله کرده ، باعث ایجاد التهاب و مرگ سلولی شود.

الگوی توارث

این بیماری با الگوی توارث اتوزومی مغلوب به ارث میرسد به این معنی که هر دو کپی ژن در هر سلول حاوی جهش میباشند. والدین فردی با بیماری اتوزومی مغلوب هر کدام یک کپی از ژن جهش یافته را حمل میکنند ، اما معمولا علائم و نشانه های بیماری را نشان نمی دهند.

[1] Maroteaux-Lamy syndrome