دیسپلازی کمپوملیک

مشخصات دیسپلازی کمپوملیک

دیسپلازی کمپوملیک (Campomelic dysplasia)

OMIM: #114290

توصیف بیماری دیسپلازی کمپوملیک

دیسپلازی کمپوملیک یک بیماری شدید است که تکوین اسکلت ، سیستم تولیدمثلی و دیگر بخش های بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری اغلب در نوزادان تازه متولد شده تهدید کننده زندگی میباشد. اصطلاح کمپوملیک از واژه های یونانی گرفته شده است و به معنی اندام خمیده میباشد. افراد مبتلا معمولا با خمیدگی استخوان های بلند پاها و گاهی بازوها متولد میشوند. خمیدگی میتواند باعث ایجاد چاله های پوستی ویژه ای شود که روی استخوان خمیده بویژه روی ساق پا تشکیل میشوند.

افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک معمولا دارای پاهای کوتاه ، جابجایی لگن ، تیغه های شانه توسعه نیافته ، 11 جفت دنده به جای 12 جفت ، اختلالات استخوانی در گردن و پاهایی که به سمت داخل و بالا چرخیده اند ( پای چماقی - تصویر شماره 1) میباشند. این آنومالی های اسکلتی قبل از تولد شروع به توسعه کرده  و اغلب میتوانند با اولتراسوند مشاهده شوند. زمانیکه افراد مبتلا دارای علائم این بیماری باشند اما دارای اندام های خمیده نباشند گفته میشود که دچار دیسپلازی کمپوملیک آکمپوملیک میباشند.

تصویر شماره 1 - نمای پای چماقی یا پای چمبره ای (Club foot)

بسیاری افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک دارای دستگاه تناسلی خارجی میباشند که به طور واضح مردانه یا زنانه نمیباشد ( آلت تناسلی مبهم ). تقریبا 75 درصد افراد مبتلا با الگوی کروموزومی مذکر معمول (46,XY ) دارای آلت تناسلی مبهم یا آلت تناسلی زنانه طبیعی میباشند. اندام های تولیدمثلی داخلی ممکن است با آلت تناسلی خارجی مطابقت نداشته باشند  ؛ اندام های داخلی میتوانند مردانه ( بیضه ها ) ، زنانه ( تخمدان ها ) یا تلفیقی از هر دو باشند. برای مثال ، فردی با دستگاه تناسلی خارجی زنانه ممکن است دارای بیضه یا تلفیقی از بیضه و تخمدان باشد. افراد مبتلا دارای ویژگیهای چهره ای متمایز از جمله چانه کوچک ، چشم های بیرون زده و صورتی مسطح میباشند. آن ها دارای سری بزرگ در مقایسه با اندازه بدن خود میباشند.

گروه ویژه ای از ویژگیهای فیزیکی به نام توالی پیر رابین[1] در افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک شایع است. توالی پیر رابین شامل شکاف در سقف دهان ( شکاف کام ) ، زبانی که عقب تر از حالت طبیعی قرار گرفته است ( گلوسوپتوز ) و فک پایینی کوچک ( میکروگناتیا ) میباشد. افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک اغلب با غضروف ضعیفی که مجرای تنفسی فوقانی را تشکیل میدهد ، به دنیا می آیند. این آنومالی که لارنگوتراکئومالاسی[2] نام دارد بطور نسبی مسیر تنفسی را مسدود میکند و باعث اختلال در تنفس میشود. لارنگوتراکئومالاسی در بقا ضعیف نوزادان مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک نقش دارد.

تنها تعداد کمی از افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک بعد از دوران نوزادی زنده میمانند. با افزایش سن این افراد ، آن ها ممکن است دچار انحنای غیرطبیعی ستون فقرات ( اسکولیوز ) و دیگر اختلالات نخاعی شوند که باعث فشردگی طناب نخاعی میشوند. افراد مبتلا به دیسپلازی کمپوملیک ممکن است دارای قامت کوتاه و ناشنوایی نیز باشند.

فراوانی دیسپلازی کمپوملیک

شیوع دیسپلازی کمپوملیک قطعی نیست ؛ رنج تقریبی از 1 در 40.000 تا 200.000 فرد میباشد.

علل بیماری دیسپلازی کمپوملیک

جهش های ژن SOX9 باعث دیسپلازی کمپوملیک میشوند. این ژن دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئینی ایفا میکند که در تشکیل بسیاری از بافت ها و اندام های متفاوت حین تکوین جنینی نقشی اساسی ایفا میکند. پروتئین SOX9 فعالیت ژن های دیگر بویژه ژن هایی که برای تکوین اسکلت و اندام های تولیدمثلی مهم هستند را تنظیم میکند. بیشتر موارد دیسپلازی کمپوملیک در اثر جهش های ژن SOX9 ایجاد میشوند. این جهش ها از تولید پروتئین SOX9 ممانعت کرده یا باعث تولید پروتئینی با عملکرد ناقص میشوند. در حدود 5 درصد موارد در اثر اختلالات کروموزومی که نزدیک ژن SOX9 ظاهر میشوند ایجاد میشوند ؛ این موارد ملایم تر از مواردی هستند که در اثر جهش های درون ژن SOX9 ایجاد میشوند. اختلالات کروموزومی نواحی از DNA که به طور طبیعی فعالیت ژن SOX9 را تنظیم میکنند مختل میکنند. تمام این تغییرات ژنتیکی از کنترل مناسب ژن های ضروری برای تکوین طبیعی اسکلت ، سیستم تولیدمثلی و دیگر بخش های بدن توسط پروتئین SOX9 ممانعت میکنند. تکوین غیرطبیعی این ساختارها باعث ایجاد علائم دیسپلازی کمپوملیک می شود.

[1] Pierre Robin sequence
[2] laryngotracheomalacia