آزمایش پاپ اسمیر

آزمایش پاپ اسمیر

Pap test - Pap Smear

آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear) که نام دیگر آن تست پاپ (Pap Test) است روشی برای تشخیص سرطان دهانه رحم در زنان می باشد. در این روش سلول ها از دهانه رحم که قسمت باریک و پایینی رحم بوده و در بالای واژن قرار دارد، جمع آوری می شوند. افرادی که سرطان دهانه رحم در آن ها طی مراحل اولیه شناسایی می شود، شانس بالاتری برای درمان دارند. به وسیله این تست می توان از تغییرات سلول های رحمی به احتمال بروز سرطان در آینده پی برد. شناسایی این سلول های غیر عادی توسط پاپ اسمیر اولین مرحله در توقف شیوع احتمالی سرطان دهانه رحم است.

این تست اغلب در کنار تست لگنی صورت می گیرد. در زنان بالای 30 سال، پاپ اسمیر را می توان با تست HPV ترکیب نمود، HPV  عفونتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل شده و می تواند سبب بروز سرطان دهانه رحم شود. در برخی موارد، می توان از تست HPV به جای تست پاپ اسمیر استفاده کرد. در زنانی که HIV مثبت هستند و یا در اثر شیمی درمانی یا پیوند عضو، ایمنی بدن آن ها کاهش پیدا کرده است، این تست می بایست بیشتر انجام شود. در جدول زیر انجام تست پاپ اسمیر برای سنین مختلف گزارش شده است :

آمادگی های لازم جهت انجام تست پاپ اسمیر

برای اطمینان از میزان کارایی و اثرگذاری تست، قبل از انجام آن مراحل زیر باید انجام شود :

• 2 روز قبل از انجام آزمایش از برقراری رابطه جنسی، دوش گرفتن یا استفاده از دارو های واژنی یا فوم های اسپرم کش و کرم و ژل خودداری شود، زیرا این مواد می توانند سبب دور شدن سلول های غیر عادی شده یا آن ها را بپوشانند.
• در دوران قاعدگی این تست نباید انجام گیرد، درصورت امکان اجازه دهید این دوران سپری شود زیرا در این دوران احتمال دارد که نتیجه آزمایش کاملا صحیح نباشد.
• بعد از زایمان نیز باید 12 هفته صبر کنید و بعد آزمایش پاپ اسمیر را پیگیری کنید.

نحوه انجام تست پاپ اسمیر

این تست در مطب پزشک و فقط در چند دقیقه انجام می پذیرد. در این تست درآوردن کامل لباس ها یا بخش پایین تنه کفایت می کند. سپس در حالی که زانو ها خم است بیمار باید روی تخت آزمایش به پشت دراز بکشد. پزشک به آرامی وسیله ای که ذره بین نامیده می شود را در داخل واژن فرو می کند. این وسیله دیوار ها های واژن را بگونه ای از هم جدا می کند که امکان مشاهده رحم وجود داشته باشد. قرار دادن ذره بین در داخل رحم نوعی حس فشار را در ناحیه لگنی به وجود می آورد. سپس پزشک با استفاده از یک برس نرم یا وسیله ای صاف برای خراش دادن که کفگیر نامیده می شود، از سلول های رحم نمونه برداری می کند. این کار خطری نخواهد داشت. تعدادی از پزشکان نیز از ابزاری به نام سیتوبراش استفاده می‌کنند که ترکیبی است از کاردک و قلم ‌مو. بسته به تستی که انجام گرفته پزشک نمونه های جمع آوری شده را به داخل ظرفی که حاوی مایعی مخصوص برای حفظ نمونه است (تست پاپ اسمیر با پایه مایع) یا داخل یک اسلاید شیشه ای (تست پاپ اسمیر مرسوم) انتقال می دهد. نمونه ها به آزمایشگاه انتقال داده می شود و برای شناسایی ویژگی های سلول هایی که نشان دهنده سرطانی یا پیش سرطانی بودن رحم هستند زیر میکروسکوپ آزمایش می شوند.

روش تین پرپ (Thin prep pap smear) : در این روش تمام سلول های برداشت شده، آغشته به یک محلول نگهدارنده معروف به تین پرپ (Thin prep) به آزمایشگاه منتقل می شود. هنگام انتقال سلول ها از محلول به اسلاید شیشه ای، مواد غیر تشخیصی مانند سلول های خون، سلول های التهابی و موکوس حذف می شوند و آزمایشگر تنها سلول های دهانه رحم را منتقل می کند.

تفسیر نتایج تست پاپ اسمیر

نتایج آزمایش های پاپ اسمیر بسیار دقیق است و انجام این غربالگری تا 80 درصد موجب کاهش نرخ ابتلا به سرطان دهانه رحم شده است. پاپ اسمیر راه بی خطری برای غربالگری سرطان دهانه رحم است اما عاری از خطا و عوارض نیست. ممکن است نتایج منفی کاذب هم به دست آید به این معنی که تست وجود ناهنجاری را نشان نداده اما ممکن است سلول های غیر نرمال وجود داشته باشد. فاکتورهایی مانند؛ جمع آوری ناکافی سلول ها، تعداد کم سلول های غیرنرمال و وجود خون یا التهاب که سلول های غیرنرمال را پنهان می کند، می توانند سبب نتایج منفی کاذب شوند.

جواب عادی

اگر در جریان تست پاپ اسمیر تنها سلول های عادی رحمی مشاهده شود، جواب آزمایش منفی خواهد بود و تا آزمایشات بعدی پاپ اسمیر و تست لگنی نیازی به درمان یا تست خاصی نخواهد بود.

جواب غیر عادی

اگر در تست، سلول های غیر عادی مشاهده شوند، جواب آزمایش مثبت خواهد بود. جواب مثبت به معنای داشتن سرطان دهانه رحم نیست. جواب مثبت به نوع سلول های شناسایی شده در تست بستگی دارد. برخی از کلماتی که توسط پزشک معالج بیان می شود و متعاقبا کارهایی که می بایست انجام پذیرد عبارتند از :

سلول های غیر عادی پولکی با اهمیت نامشخص (ASCUS) :

سلول های پولکی نازک و مسطح بوده و به روی سطح یک رحم سالم رشد می کنند. در مورد ASCUS، پاپ اسمیر سبب آشکار شدن سلول های پولکی تا حدی غیرعادی می شود اما تغییرات به وضوح مبین وجود سلول های پیش سرطانی نخواهند بود. در تست با پایه مایع، پزشک می تواند برای بررسی حضور ویروس هایی مانند برخی انواع ویروس HPV که سبب شیوع سرطان می شوند، به تحلیل مجدد بپردازد. در صورت عدم وجود ویروس های پرخطر، سلول های غیرعادی مشاهده شده در نتیجه تست نگرانی خاصی ایجاد نخواهند کرد.

ضایعه پولکی درون مخاطی (Squamous intraepithelial lesion) :

از این عبارت برای نشان دادن احتمال پیش سرطانی بودن سلول های جمع آوری شده از رحم استفاده می شود. اگر روند رشد تغییرات کند باشد، بدان معناست که در صورت وجود ضایعه پیش سرطانی، با توجه به اندازه، شکل و دیگر مشخصه های سلول ها زمان زیادی تا تبدیل این سلول ها به سرطان باقی مانده است. در صورت رشد سریع تغییرات، احتمال تبدیل شدن سریعتر این ضایعه به سرطان بالاست. در این حالت نیاز به آزمایشات تشخیصی بیشتری می باشد.

سلول های غده ای غیر عادی (Atypical glandular cells) :

سلول های غده ای شکل سبب تولید خلط شده و در قسمت ورودی دهانه رحم رشد می کنند. این سلول ها ممکن است تا حدودی غیر عادی به نظر برسند اما زمان تبدیل شدن آن ها به سلول های پیش سرطانی مشخص نیست. برای مشخص نمودن منبع این سلول ها و اهمیت آن ها نیاز به آزمایشات بیشتری می باشد.

سلول سرطانی پولکی یا سلول های غده ای سرطانی (Squamous cell cancer یا Adenocarcinoma cells) :

در صورت مشاهده این نتیجه وجود سلول های سرطانی جمع آوری شده در تست و تشخیص آن ها توسط پزشک معالج بسیار بالاست. عبارت سلول سرطانی پولکی به سرطان هایی اطلاق می شود که در سلول های سطح صاف رحم به وجود می آیند. غده سرطانی به سرطان هایی گفته می شود که در سلول های غده ای به وجود می آیند. در صورت مشاهده چنین سلول هایی اقدام به ارزیابی های سریع خواهد شد. در صورتی که تست پاپ اسمیر غیر عادی باشد، پزشک با انجام کلپوسکوپی که استفاده از ابزاری درشت نما است (کلوسکوپ) به آزمایش بافت های رحم، واژن و دهانه رحم می پردازد.

نتایج غیر عادی در تست پاپ اسمیر

دلایل زیر می تواند سبب اختلال در نتایج آزمایش شده و نتایج غیر صحیح و نادرست به وجود آورد :

سیگار کشیدن، که ممکن است خطر انتقال عفونت HPV را به سرطان دهانه رحم افزایش دهد، تغییرات در هورمون ها، مانند حاملگی یا یائسگی، رشد یا کیست های خوش خیم (غیرسرطانی)، عفونت مانند؛ عفونت قارچی یا التهاب و مشکلات سیستم ایمنی بدن شما ناشی از داروهای خاص یا مشکلات بهداشتی مانند دیابت، سرطان، HIV و یا بیماری های خود ایمنی.