آیا رنگ مو توسط ژنتیک تعیین می‌شود؟
رنگ مو توسط مقدار رنگدانه‌های مو به نام ملانین تعیین می‌شود. فراوانی یک نوع رنگدانه به نام یوملانین، سبب ایجاد رنگ سیاه یا قهوه ای در موها می‌شود. فراوانی رنگدانه دیگری به نام فئوملانین سبب قرمزی مو می‌شود.
فهرست آنچه در این مقاله می خوانید:
نوع و مقدار ملانین رنگ مو را تعیین می‌کند
| رنگ مو | نوع و مقدار ملانین |
| سیاه | مقدار زیادی یوملانین |
| قهوه ایی | مقدار متوسط یوملانین |
| بلوند | یوملانین بسیار کم |
| قرمز | تا حد زیادی فئوملانین با مقدار کمی یوملانین |
نوع و مقدار ملانین در مو توسط ژن‌های زیادی تعیین می‌شود، هرچند در مورد اغلب آنها اطلاعی نداریم. بهترین ژن رنگ موی مطالعه شده در انسان MC1R نام دارد. این ژن دستورالعمل‌هایی برای ساخت پروتئینی به نام گیرنده ملانوکورتین 1 فراهم می‌کند، که در مسیر تولید ملانین دخیل است. گیرنده ملانوکورتین 1 کنترل می‌کند که کدام نوع ملانین توسط ملانوسایت‌ها تولید شود. وقتی این گیرنده روشن (فعال) باشد، یکسری واکنش شیمیایی را درون ملانوسایت‌ها به راه می‌اندازد که این سلول‌ها را برای ساخت یوملانین تحریک می‌کند. اگر این گیرنده غیرفعال یا بلوک شده باشد، ملانوسایت‌ها بجای یوملانین، فئوملانین می‌سازند.
ژن‌های زیاد دیگری نیز وجود دارد که به تنظیم این فرایند کمک می‌کند. بیشتر افراد دارای دو نسخه عملکردی از ژن MC1R هستند که هر کدام را از یکی از والدین به ارث برده اند. این افراد بخاطر مقادیر بالای یوملانین موهای سیاه یا قهوه ای دارند. تخمین زده می‌شود که بیش از 90 % از افراد جهان دارای موی سیاه یا قهوه ای هستند.
برخی افراد در یک نسخه از ژن MC1R در هر سلول اختلافاتی دارند که سبب خاموش (غیرفعالی) این ژن می‌شود. این نوع تغییر ژنتیکی به عنوان از دست رفتن عملکرد توصیف می‌شود. برای این افراد، تولید یوملانین کاهش می‌یابد، در حالیکه تولید فئوملانین بالاتر است، پس آنها موی بلوند، قهوه ای قرمز یا قرمز دارند. در درصد کمتری از افراد هر دو نسخه ژن MC1R در هر سلول دارای تغییرات نابودکننده عملکرد است، و مسیر تولید ملانین فقط رنگدانه فئوملانین را تولید می‌کند. موی این دسته از افراد تقریبا همواره کاملا قرمز است. حتی وقتی مسیر تولید ملانین، یوملانین تولید کند، تغییراتی در سایر ژن‌ها می‌تواند مقدار یوملانین تولیدی را کاهش دهد. این تغییرات منجر به ایجاد موی بلوند یا بور می‌شوند.
دامنه رنگ مو طیف وسیعی از رنگ‌ها از بلوند بسیار روشن تا سیاه ذغالی دارد. ژن‌های بسیار زیادی به غیر از MC1R در تعیین سایه‌های رنگ مو با کنترل سطح یوملانین و فئوملانین نقش دارند. برخی از این ژن‌ها عبارتند از ASIP, DTNBP1, GPR143, HPS3, KITLG, MLPH, MYO5A, MYO7A, OCA2, SLC45A2, SLC24A5, TYRP1, TYR, ERCC6, GNAS, ERC2, IRF4, OBSCN, SLC24A4, TPCN2 و MITF که در تولید ملانین در مو دست دارند. برخی از این ژن‌ها با نسخه برداری ژنی (که اولین مرحله تولید پروتئین است)، ترمیم DNA، جابجایی مواد (مانند کلسیم) از خلال غشای سلول، یا ساختار فولیکول‌های مو ارتباط دارند. بسیاری از این ژن‌ها در رنگ چشم و پوست نقش دارند اما نقش دقیقی که در تعیین رنگ مو ایفا می‌کنند هنوز ناشناخته است.
رنگ مو طی زمان تغییر می‌کند. به ویژه در افرادی با اجداد اروپایی، موهای روشن با افزایش سن تیره می‌شود. برای مثال کودکان مو بور اغلب در زمان نوجوانی موهای تیره ای دارند. محققان حدس می‌زنند که وقتی کودکان رشد می‌کنند، شاید در پاسخ به تغییرات هورمونیِ نزدیک بلوغ، پروتئین‌های رنگدانه-موی خاصی فعال می‌شوند. تقریبا موی بیشتر افراد با گذشت سن سفید می‌شود، هرچند اینکه چه زمانی و تا حدی رخ دهد متغیر است.
موی سفید تا حدی وراثتی است و می‌تواند در اثر ریشه‌های قومیتی تغییر کند؛ همچنان تا حدی به فاکتورهای خارجی از جمله استرس بستگی دارد. موها وقتی سفید می‌شوند که فولیکول‌های مو توانایی خود برای تولید ملانین را از دست بدهند، اما اینکه دقیقا چرا این اتفاق رخ می‌دهد روشن نشده است.
